به گزارش مرز اقتصاد، به نقل از ایسنا، «دیگه نیازی نیست تحملت کنم، جمع کن برو خونه بابات که مهریه شده ۱۴ سکه.»؛ این جمله، بخشی از ویدئوی طنزی است که پس از تصویب طرح مجلس برای کاهش سقف ضمانت اجرای مهریه به ۱۴ سکه در اینستاگرام دستبهدست میشود؛ طنزی که آیندهای تلخ را بازتاب میدهد؛ آیندهای که در آن تنها حق شرعی و قانونی زنان که بعضا حکم «مکانیسم جبرانی برای خلاءهای حقوقی زنان» را داشته، تضعیف شده است، بیآنکه حمایت جایگزین و مؤثر دیگری برای زنان پیشبینی شده باشد.
عموما مهریه برای جبران محرومیت برخی حقوق نداشته زنان در ازدواج عمل میکرد؛ زنانی که در زندگی مشترک با مشکلات مالی یا فشارهای خانوادگی مواجه میشدند، میتوانستند با اتکا به مهریه، از حداقل حمایتهایی برخوردار شوند؛ از دیگر سو، این ابزار بیش از آنکه جنبه اقتصادی داشته باشد، نقش روانی و اجتماعی مهمی در پایداری زندگی مشترک ایفا میکرد.
اما اخیرا مجلس در جدیدترین طرح خود و با هدف حبسزدایی زندانیان جرائم غیرعمد، بدون آنکه حمایت حقوقی جایگزینی برای زنان در نظر بگیرد، تصمیم به تقلیل سقف ضمانت اجرای مهریه تا ۱۴ سکه گرفته است. امروز زنانی که پیشتر میتوانستند با مهریه به نوعی قدرت چانهزنی برای دستیابی به سایر حقوقشان داشته باشند اما در صورت تصویب طرح در شورای نگهبان، دیگر چنین پشتوانهای را در اختیار ندارند. پیامد آشکار این محدودیت، افزایش آسیبهای اجتماعی طی دهههای آتی است؛ موضوعی که از قضا عالیه شکربیگی- جامعهشناس و دبیر کارگروه خانواده سالم در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری در دولت یازدهم و دوازدهم ضمن بیان پیامدهای این طرح، بر این دیدگاه صحه میگذارد.
او «رغبت مردان برای طلاق» حتی در مواجهه با مشکلات کوچک را به عنوان یکی از پیامدهای پنهان این طرح عنوان میکند و میافزاید: با حذف ضمانت اجرای مالی، حتی ممکن است مردان در شرایطی که با همسر خود دچار اختلاف میشوند، رغبت بیشتری به طلاق پیدا کنند چراکه عملا نگرانی برای پرداخت مهریه ندارند. این مسأله برخلاف برداشت برخی افراد که میگویند «مگر مردان فقط به خاطر مهریه پای زندگی مانده بودند»، نشان از یک تغییر بنیادین در توازن قدرت دارد: نه اینکه مردان پیشتر صرفاً به خاطر مهریه در زندگی میماندند، بلکه کاهش ضمانت اجرا، شرایطی ایجاد کرده که زنان تنها ابزار حقوقی خود را از دست دادهاند و مردان در مواجهه با کوچکترین اختلاف انگیزه بیشتری برای جدایی پیدا میکنند؛ این درحالی بود که پیش از این، این ابزار باعث ایجاد توازن نسبی قدرت در خانواده میشد و از تصمیمات یکطرفه جلوگیری میکرد.
اکنون که سقف ضمانت اجرا کاهش یافته، نه تنها این توازن از بین رفته، بلکه زنان بدون پشتوانه مالی و با محدودیت قانونی، در موقعیت آسیبپذیرتری قرار گرفتهاند.
درمورد همین موضوع هم فعالان فضای مجازی با ساخت یک ویدئو طنزآمیز ساده و در عین حال تکاندهنده از پیامدهای کاهش سقف ضمانت اجرای مهریه، بر این دیدگاه مهر تایید زدهاند؛ تصویری که در آن، شوهر، چمدان همسرش را وسط اتاق میاندازد و با ذوق میگوید: «دیگه نیازی نیست تحملت کنم، جمع کن برو خونهبابات؛ مهریه شده ۱۴ سکه».
این ویدئو، هرچند در قالب طنز بوده، اما تصویری که در این ویدئو نمایش داده میشود، چیزی فراتر از یک شوخی و روایتگر آینده پنهان زنان است؛ از فشارهای اقتصادی احتمالی زنان گرفته تا تضعیف امنیت روانی؛ چراکه وقتی مردان بدانند سقف مهریه محدود است و برای مازاد هیچ تضمینی وجود ندارد، مقاومت آنها در برابر پرداخت حقوق قانونی زن کاهش مییابد و تصمیم به جدایی سادهتر میشود و مردان بدون ترس از تعهد، به راحتی زندگی را ترک خواهند کرد و جامعه با افزایش نرخ طلاق، فشار روانی و اقتصادی زنان و کاهش امنیت خانواده مواجه میشود.
این تغییر میتواند پیامدهای گستردهای داشته باشد؛ حقوقدانان و جامعهشناسان نیز بارها نسبت به پیامدهای این طرح هشدار دادهاند که تصویب چنین طرحی تصمیمگیری دختران برای ازدواج را با تردید همراه میکند و این روند میتواند به کاهش تمایل به ازدواج، افزایش اضطراب و فشار روانی و حتی شکلگیری نگرانیهای اقتصادی میان زنان منجر شود.