بلک فرایدی یا جمعه سیاه، یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای خرید سالانه در دنیاست که معمولاً در آخرین جمعه ماه نوامبر برگزار می‌شود. این روز، آغاز رسمی فصل خریدهای سال نو میلادی محسوب می‌شود و فروشگاه‌های بزرگ و برندهای معتبر، تخفیف‌های بی‌سابقه‌ای را ارائه می‌کنند. تخفیف‌هایی که گاهی تا ۹۰ درصد از قیمت کالا را شامل می‌شوند، خریداران را به صف‌های طولانی در فروشگاه‌ها و یا سایت‌های آنلاین هدایت می‌کند. این فرهنگ خرید در کشورهای غربی، نه تنها به افزایش فروش و رونق اقتصادی کمک می‌کند، بلکه برای خریداران نیز فرصتی استثنایی برای تهیه کالاهای مورد نیاز با قیمت‌هایی باور نکردنی ایجاد می‌کند.
اما وقتی این رویداد به ایران می‌رسد، ماجرا شکل دیگری به خود می‌گیرد. در حالی که بسیاری از فروشگاه‌ها و برندها تلاش می‌کنند با الگو گرفتن از بلک فرایدی جهانی، تخفیف‌های جذابی ارائه دهند، تبلیغات گمراه‌کننده و تخفیف‌های غیرواقعی نیز به وفور مشاهده می‌شود. برخی از فروشگاه‌ها، قیمت کالاهای خود را پیش از این روز افزایش داده و سپس تخفیفی نمایشی اعمال می‌کنند که در واقع تفاوت چندانی با قیمت اصلی کالا ندارد. در مواردی دیگر، کالاهایی بی‌کیفیت و حتی تاریخ مصرف گذشته با برچسب‌های «تخفیف ویژه» به فروش می‌رسند.
این فضا که بیشتر به بازاری پر از هیاهوی تبلیغاتی شباهت دارد، فرصتی عالی برای کلاهبرداران نیز فراهم کرده است. مجرمان سایبری با استفاده از تکنیک‌های فریبنده و ترفندهای ماهرانه، از بی‌اطلاعی یا شتاب‌زدگی خریداران سوءاستفاده می‌کنند. آن‌ها با ایجاد فروشگاه‌های جعلی، تبلیغات جذاب و تخفیف‌های ساختگی در شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌های غیرمعتبر، کاربران را به دام می‌اندازند. به این ترتیب، افرادی که در جستجوی خریدی مقرون‌به‌صرفه هستند، نه تنها به خواسته خود نمی‌رسند بلکه قربانی کلاهبرداری شده و خسارت مالی می‌بینند.
کلاهبرداران چگونه در بلک فرایدی جیب شما را خالی می‌کنند؟
در روزهای نزدیک به بلک فرایدی، کلاهبرداران با استفاده از روش‌های پیچیده و اغواکننده، خریداران ناآگاه را هدف قرار می‌دهند.
- فروشگاه‌های جعلی: ایجاد سایت‌ها و صفحات مجازی تقلبی که پس از دریافت پول، کالا را ارسال نمی‌کنند یا اجناس بی‌کیفیت تحویل می‌دهند.
- تبلیغات گمراه‌کننده: افزایش قیمت قبل از حراج و سپس ارائه تخفیف‌های ساختگی که قیمت واقعی کالا را مخفی می‌کند.
- فروش اجناس بی‌کیفیت: کالاهای معیوب یا تاریخ‌مصرف‌گذشته را به‌عنوان محصولات تخفیفی ارائه می‌کنند.
- صفحات نامعتبر در شبکه‌های اجتماعی: این صفحات ابتدا با انجام معاملات واقعی اعتماد مشتریان را جلب می‌کنند و سپس اقدام به کلاهبرداری می‌کنند.
آشنایی با این روش‌ها می‌تواند شما را از افتادن در دام این سودجویان نجات دهد.
نکات ضروری برای پیشگیری از کلاهبرداری
با رعایت چند نکته ساده و دقت در فرآیند خرید، می‌توانید از تجربه‌ای ایمن و بدون دردسر در بلک فرایدی بهره‌مند شوید. این توصیه‌ها شما را از خطر کلاهبرداری‌های اینترنتی دور نگه می‌دارد.
- از سایت‌ها و فروشگاه‌های دارای مجوز قانونی خرید کنید.
- پرداخت‌ها را فقط از طریق درگاه‌های بانکی معتبر انجام دهید.
- از تبلیغات وسوسه‌انگیز در شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.
- در خرید از صفحات مجازی، هزینه را پس از دریافت کالا پرداخت کنید.
- از اصالت کالا اطمینان حاصل کنید و جنس تقلبی تحویل نگیرید.
در صورت وقوع کلاهبرداری چه باید کرد؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که برای مردم به‌وجود میاید، این است که در صورت مواجه شدن با کلاهبرداری، چه کار باید کرد؟ برای این کار شما می‌توانید از طریق مجرای قانونی اقدام کنید. برای این کار:
- ثبت‌نام در سامانه ثنا
- دریافت نوبت از دفاتر خدمات قضایی
- تنظیم شکواییه و ارجاع پرونده به مراجع قضایی
- ارائه مستندات به پلیس فتا و همکاری در تحقیقات تکمیلی
پلیس فتا از عموم مردم درخواست کرده است که هرگونه فعالیت مشکوک را از طریق شماره ۰۹۶۳۸۰ گزارش دهند و با رعایت نکات ایمنی، از خریدی مطمئن در بلک فرایدی لذت ببرند.