همواره یکی از مولفه‌های تعیین قیمت خودرو در بازار «نرخ ارز» بود اما امسال شاهد کاهش تاثیرپذیری قیمت خودرو از ارز هستیم، به شکلی که در آذرماه با وجود رشد نرخ دلار قیمت خودرو کاهشی شد.
بررسی وضعیت بازار خودروی ایران نشان می‌دهد که طی سال جاری اگرچه با ترافیک اخبار سیاسی و بین‌المللی مواجه بودیم که اثر خود را بر بازار آزاد ارز نیز گذاشت اما نتوانست آنطور که پیش بینی می‌شد بر بازار خودرو تأثیر خاصی بگذارد. عدم تاثیرپذیری بازار خودرو از قیمت ارز، انتظارات تورمی و البته افزایش ۳۰ درصدی قیمت کارخانه‌ای خودرو در حالیست که طی سال‌های گذشته هر یک از این اتفاقات به تنهایی می‌توانستند قیمت خودرو را درگیر افزایش‌های نجومی کنند؛ با این حال به نظر می‌رسد بازار خودرو پس از سال‌ها دست به گریبان شدن با اتفاقات غیراقتصادی، امسال تصمیم گرفته بدون توجه به حواشی موجود مسیر خود را برود.
چرا بازار خودرو از دلار پیروی نمی‌کند؟
کارشناسان معتقدند که بی توجهی بازار خودرو به اخبار سیاسی و بین‌المللی می‌تواند ناشی از بی حس شدن این بازار باشد؛ به این معنا که بازار خودرو دیگر کشش‌های گذشته را ندارد و تا جایی قیمت‌ها در این بازار بالا رفته که افزایش‌های چند هزار تومانی دلار نیز نمی‌تواند بازار را تکان خاصی دهد.
وضعیت در این بازار به گونه‌ای پیش رفته که همانطور که اشاره شد حتی افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو نیز نتوانست تأثیر آن‌چنانی بر منحنی قیمت‌ها گذاردحتی افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو نیز نتوانست تأثیر آن‌چنانی بر منحنی قیمت‌ها گذارد؛ به شکلی که پس از افزایش قیمت کارخانه‌ای، قیمت خودرو در بازار آزاد به صورت میانگین ۱۰ درصد و در برخی محصولات کمتر از ۱۰ درصد افزایش یافته است.از سویی دیگر امید خریداران به افزایش واردات خودرو به خصوص خودروهای کارکرده باعث شده بازار درگیر رکود شود چراکه در حال حاضر فاصله قیمتی آن‌چنانی بین خودروهای پرتیراژ ایرانی با خارجی وجود ندارد و مصرف کننده ترجیح می‌دهد به جای خودروی ایرانی که هم مصرف بنزین بالایی دارد و هم آنطور که باید و شاید از کیفیت مناسبی برخوردار نیست، خودروی خارجی ولو کارکرده بخرد.همچنین با توجه به اینکه قدرت خرید مردم دیگر مانند سابق نیست و متناسب با رشد ارتفاع قیمت خودرو در بازار آزاد، بالا نرفته است، خریدار کمتری در بازار حضور دارد و به این سبب به صورت طبیعی بازار خودرو دیگر کشش افزایش قیمت را ندارد؛ این در حالیست که در گذشته وقتی قیمت دلار اندکی بالا می‌رفت به سرعت بازار خودرو نیز متأثر از این افزایش، دچار تکان اساسی می‌شد و قیمت خودرو به صورت روزانه از پلکان قیمت بالا می‌رفت. با این حال امروز شاهد هستیم که دلار در بازار آزاد از مرز ۷۷ هزار تومان نیز عبور کرده اما نتوانسته بازار خودرو را چندان تحت تأثیر خود قرار دهد.
افت و خیز قیمت دلار و خودرو در ۹ ماهه
برای بررسی دقیق‌تر کاهش اثرپذیری دلار بر قیمت خودرو باید وضعیت قیمت‌ها را مورد ارزیابی قرار داد؛ بر همین اساس در فروردین ماه که قیمت دلار ۲.۹ درصد افزایش یافت قیمت خودرو میانگین ۵ تا ۸ درصد رشد کرد.در ادامه شاهد کاهش ۸ درصدی قیمت ارز در اردیبهشت بودیم که در نهایت منجر به افت ۳ تا ۱۰ درصدی قیمت خودرو در بازار آزاد شد؛ در خرداد ماه نرخ ارز کمتر از یک درصد با افت مواجه شد که به تبع آن نرخ خودرو در بازار ۴ تا ۵ درصد کاهش یافت. با ورود به فصل تابستان، قیمت دلار افت ۱.۹ درصدی را تجربه کرد و به دنبال آن قیمت خودرو میانگین ۳ درصد پایین آمد.
اما ماجرای کاهش اثرپذیری قیمت خودرو از قیمت دلار از مرداد ماه به این سو رنگ و بوی جدی تری به خود گرفت؛ در این ماه اگرچه شاهد رشد ۵ دهم درصدی قیمت دلار بودیم اما قیمت خودرو با افت مواجه شد. در شهریور ماه نیز قیمت دلار ۱.۶ درصد بالا رفت اما قیمت خودرو تنها ۲.۴ درصد رشد کرد.
در جدول زیر قیمت دلار و قیمت دو خودروی گران و ارزان (به تومان) در بازار آمده است.
در مهر ماه قیمت دلار پرواز کرد و تقریباً ۹ درصد رشد را ثبت کرد اما قیمت خودرو تنها ۱.۶ درصد بالا رفت.با ورود به آبان قیمت دلار ۸ درصد افزایش یافت و همزمان با آن شاهد رشد -میانگین- ۳۰ درصدی قیمت خودرو در کارخانه بودیم که جمیع این مباحث در نهایت منجر به رشد ۸ درصدی قیمت خودرو شد. این وضعیت رشد قیمت خودرو در حالیست که سابق بر این حتی زمزمه‌های افزایش قیمت خودرو در کارخانه، قیمت‌ها در بازار آزاد را به صورت نجومی بالا می‌برد.وضعیت اما در آذر ماه جالب‌تر شد؛ در این ماه شاهد افزایش ۱۲ درصدی نرخ دلار در بازار آزاد بودیم اما قیمت خودرو نسبت به انتهای آبان میانگین ۵ درصد افت کرد.
بر این اساس، قیمت خودرو در سال جاری بر خلاف دوره‌های قبل اثرپذیری بسیار کمی از نرخ ارز در بازار آزاد داشته به گونه‌ای که حتی در آذر ماه شاهد افت منحنی قیمت خودرو هستیم؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت از میزان انطباق منحنی قیمت خودرو با قیمت ارز کم شده است و دلار دیگر یکی از مؤلفه‌های تعیین قیمت خودرو در بازار آزاد نیست.
معاملات در نقطه صفر
همانطور که اشاره شد که یکی از عمده دلایل جدایی خودرو از دلار افت شدید معاملات خودرو است؛ طبیعتاً وقتی مشتری نباشد فروشنده نیز تمایلی به افزایش قیمت محصولات خود ندارد زیرا به خودی خود مصرف کننده با بازار قهر کرده و تمایلی به خرید ندارد بنابراین فروش خودرو با قیمت‌های بالا بسیار سخت است. به همین دلیل، فروشندگان در پیشنهاد قیمتی خود احتیاط به خرج می‌دهند.شاید بتوان گفت که واردات خودرو توانسته وضعیت تقاضا را به این حد برساند اما در کنار آن کاهش قدرت خرید مردم و عدم انطباق قیمت خودرو با توانایی مالی مصرف کنندگان نیز مزید بر علت شده تا به تدریج شاهد عدم تاثیرپذیری قیمت خودرو از قیمت دلار باشیم.