نفت؛ همچنان پیشران رشد اقتصادی؛ رشد قابل تامل بخش کشاورزی

به گزارش مرزاقتصاد _ گزارش های فصلی بانک مرکزی از رشد اقتصادی بخش های مختلف، یکی از شاخص هایی است که نشان می دهد آیا چراغ بخش اقتصادی کشور سوسو می زند و یا راهی روشن در پیش است؛ از این رو نگاه اولیه به این گزارش حاکی از یک تفاوت اساسی دارد و آن اینکه ساله پایه در گزارش گیری این بانک از سال ۹۵ به سال ۱۴۰۰ تغییر یافته است.

تغییر سال پایه همواره با توجه به شرایط تورمی کشور پس از چند سال، همواره وجود داشته است و به نظر می رسد که در این دوره نیز با تغییر سال پایه تلاش شده تا اثر تورم از حجم حقیقی اقتصاد ایران خارج شود و ارقام واقعی تر شود.

بر اساس محاسبات مقدماتی بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۳ به رقم ۲۱۳۰۹.۳ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه ماهه دوم سال ۱۴۰۲، رشد ۲.۷ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۲.۳ درصد بوده است.

این گزارش نشان می دهد در حوزه سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» از رشد ۴.۶ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار شده است؛ به طوری که در دوره مزبور، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دو زیربخش اصلی «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۴.۴ و ۴.۸ درصد بوده است.

ذکر این نکته ضروری است که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه‌ماهه دوم سال ۱۴۰۲ معادل ۴.۳ درصد و در دو زیربخش اصلی «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب ۷.۲ و ۲.۲ درصد بوده است.

در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ «با احتساب نفت» و «بدون احتساب نفت» به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ به ترتیب به ۴۰۳۶۰.۲ و ۳۷۰۳۴.۱ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۲.۹ و ۲.۴ درصدی همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادی مثبت در فصول اول و دوم سال ‌جاری در امتداد رشد اقتصادی مثبت کلیه فصول سال ۱۴۰۲ حکایت از تداوم رشد فعالیت‌های اقتصادی در کشور دارد.

مولفه‌های رشد اقتصادی در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۳

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) نشان می‌دهد، رشد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۳ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامی گروه‌های اصلی بوده است.

در این دوره رشد محقق شده گروه‌های «نفت و گاز»، «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، «خدمات» و «صنایع و معادن» نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۸.۸ درصد، ۲.۸ درصد، ۲.۵ درصد و ۱.۷ درصد است.

همچنین بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد، «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص»، «هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی» و «هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی» به ترتیب از نرخ‌های رشد ۴.۶ درصدی، ۴.۴ درصدی و ۲.۴ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در این دوره رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تفکیک «ماشین آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۴.۴ درصد و ۴.۸ درصد بوده است.

مولفه‌های رشد اقتصادی در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد، رشد ارزش افزوده گروه‌های «نفت و گاز»، «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، «صنایع و معادن» و «خدمات»، نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۹.۳ درصد، ۲.۸ درصد، ۲.۴ درصد و ۲.۲ درصد بود که به ترتیب از سهمی معادل ۰.۷ درصد، ۰.۴ درصد، ۰.۸ درصد و ۱.۰ واحد درصد در رشد اقتصادی شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ برخوردار بوده‌اند.

در دوره مزبور ارزش افزوده بخش «صنعت» به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ از افزایش ۱.۷ درصدی نسبت به شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۲ برخوردار بود؛ به طور مشخص در این بخش رشد شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی ۱۰۰ نفر کارکن و بیشتر ‏‏‏‏- با اختصاص سهم حدود ۷۰ درصد از ارزش افزوده بخش صنعت‏‏‏ ‏- نسبت به شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۲ معادل ۱.۳ درصد بود.

بررسی عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکیک رشته فعالیت‌های صنعتی (بر حسب کدهای ISIC دو رقمی) نشان می‌دهد که در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ از مجموع ۲۴ گروه اصلی، ۱۵ گروه (با ضریب اهمیت ۸۳.۷ در‏صدی از شاخص کل) از رشد مثبت تولید برخوردار بوده‌اند؛ از جمله صنایعی که بیشترین سهم را در رشد محقق شده این دوره داشته‌اند می‌توان به «صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی»، «صنایع تولید فلزات اساسی»، «صنایع تولید مواد غذایی» و «صنایع تولید ماشین‌آلات مولد و انتقال نیروی برق و دستگاه‌های برقی» اشاره نمود.

بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص»، «هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی» و «هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی» به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ به ترتیب از نرخ‌رشد ۴.۱ درصد، ۱.۹ درصدی و ۰.۶ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند.

رشد محقق شده «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» در دوره مزبور عمدتاً متاثر از رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دو زیربخش «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۲.۹ و ۵.۲ درصد بوده است.

رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) در بخش «ماشین آلات» در فصول اول و دوم سال جاری به ترتیب معادل ۰.۹ درصد و ۴.۴ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل تحقق یافته است.