بوچ ویلمور و سونی ویلیامز، فضانوردان اداره کل ملی هوانوردی و فضای آمریکا (ناسا) پس از اقامت غیرمنتظره ۹ ماهه خود در ایستگاه فضایی بینالمللی آماده میشوند تا چند روز دیگر به خانه برگردند، اکنون این سؤال ایجاد میشود که «وضعیت جسمی و روحی آنها پس از بازگشت به زمین چگونه خواهد بود؟».
به گزارش مرزاقتصاد وبگاه گاردیَن در گزارشی آورده است: کمبود جاذبه باعث کاهش چشمگیر و جبرانناپذیر تراکم استخوانها و ضعف ماهیچههای بازوها، پاها و تنه و سایر قسمتهای بدن فضانوردان از جمله قلب آنها میشود که چون مجبور نیست خون را در برابر جاذبه پمپاژ کند، باید بسیار کمتر کار کند.
بر اساس این گزارش، حجم خون آنها کاهش مییابد و جریان خون تغییر میکند (در برخی مناطق کُند میشود که ممکن است به ایجاد لخته منجر شود). مایعات نیز به راحتی قبل، پایین نمیآید یا تخلیه نمیشود.
آلن دافی (Alan Duffy)، اخترفیزیکدان دانشگاه سوئینبرن استرالیا توضیح داد: در فضا، مایعات در سر فضانوردان جمع میشود، به طوری که مدام احساس میکنند سرما خوردهاند و وقتی به خانه برگردند احتمالاً احساس میکنند از شر سرماخوردگی ۹ ماهه خود راحت شدهاند. حس بویایی آنها نیز کاهش مییابد که البته نکته مثبتی است؛ زیرا بوی بد محلی را که دو دهه میزبان فضانوردان بوده؛ اما پنجرهای برای تهویه هوا ندارد، حس نمیکنند.
دافی گفت: آنها برای راهرفتن نیز دچار مشکل میشوند؛ به راحتی سرگیجه میگیرند و بیناییشان ضعیف خواهد شد. تجمع مایعات شکل کره چشم آنها را نیز تغییر میدهد و بینایی آنها را ضعیف میکند که معمولاً به حالت عادی باز میگردد؛ اما ممکن است در بقیه زندگیشان مجبور شوند عینک بزنند.
مِنگ لا (Meng Law)، استاد دانشگاه موناش استرالیا نیز گفت: شرکت اسپِیسایکس و ناسا در حال کار روی سانتریفیوژهایی هستند که فضانوردان بتوانند در آنها بخوابند و مایع داخل سرشان خارج شود.
به گفته دافی بازگرداندن بدن فضانوردان به وضعیت اولیه، نیازمند درمانی شبیه به فیزیوتراپی شدید است که برای کسانی که از کما خارج میشوند، انجام میشود.
وی توضیح داد: در فضا لباسها روی پوست فضانوردان شناور میشود و پوست آنها «تقریباً حساسیتی شبیه به نوزاد» پیدا میکند؛ به همین دلیل، برخی فضانوردان روی زمین، احساس میکنند لباسهایشان کاغذ سنباده است.
قرار گرفتن در معرض تشعشع، خطری بزرگ برای فضانوردان
شاید خطرناکترین تأثیر اقامت طولانیمدت در فضا، قرارگرفتن در معرض تشعشعات باشد که میتواند خطر ابتلا به انواع سرطان بهویژه سرطانهای نادر را افزایش دهد.
جَو و میدان مغناطیسی زمین از ما در برابر سطوح بالای تشعشعات محافظت میکند؛ اما فضانوردان از این سپر حفاظتی برخوردار نیستند.
به گفته ناسا، فضانوردان در فضا در مقایسه با زمین در معرض تشعشعات بیشتری قرار میگیرند؛ علاوه بر آن، تشعشعاتی که در معرض آن قرار میگیرند احتمالاً خطرات بیشتری را به همراه دارد.
تغییر شناختی در انتظار فضانوردان
به گفته برَد تاکر (Brad Tucker)، اخترفیزیکدان دانشگاه ملی استرالیا، اینکه این فضانوردان پس از بازگشت به زمین دچار اضطراب (در نتیجه تجربه طولانیمدت شرایط سخت) و افسردگی باشند، عادی است.
این دو فضانورد ممکن است چیزی به نام «اثر نمای کلی» را نیز تجربه کنند.
دافی گفت: دیدن انحنای زمین و مشاهده آن از بالا باعث میشود برخی از فضانوردان احساسی باورنکردنی را تجربه کنند.
«اثر نمای کلی» یک تغییر شناختی است که برخی فضانوردان هنگام مشاهده زمین از فضا آن را تجربه میکنند. مشاهده زمین از فضا باعث بروز احساسات غیرمنتظره و شدید و افزایش احساس همدلی و یگانگی با سایر انسانها و زمین به عنوان یک کل میشود. این تأثیر میتواند باعث تغییراتی در خودپنداره و نظام ارزشی مشاهدهگر شود و دگرگونکننده باشد.