تکاپو و شلوغی های آخر سال که به طور معمول نشاط آور و امیدبخش است برای برخی افراد اندوهبار و تیره و تار می گذرد که روانشناسان از آن با عنوان سندروم افسردگی نوروزی یاد می کنند.
به گزارش مرزاقتصاد ، روزهای شوق آفرین پایان سال که همه خنده کنان و خودجوش به استقبال از بهار و سال نو می روند؛ برخی افراد در سیاهچاله اندوه سقوط می کنند و این روزها برایشان متفاوت از دیگران می گذرد.
هجوم افکار منفی و خود سرزنش گر، بغض و گریه، بیقراری، احساس تنهایی، خلق تنگ و غمبار، گریز از فعالیت و تکاپو، بی رغبت بودن، حس کسلی و کندی، نگرانی و اضطراب، تحریک پذیری، زودرنجی، مشکلات تمرکز و حافظه، احساس گناه، بی اشتهایی، اختلال در خواب و فکر کردن به خودکشی و رفتارهای آسیب رسان از مهمترین علائم این پدیده است.
در ذهن افرادی که با اندوه نوروزی دست و پنجه نرم می کنند نو شدن سال نه تنها نشاط آور نیست بلکه بسیار غمبار و استرس زاست؛ آنها به طور معمول از رسوم و سنت های نوروزی گریزان هستند یا با اکراه آنها را می پذیرند.
این افراد ممکن است تمام تعطیلات را در خانه و در انزوا بگذرانند و حتی با حضور در جمع های خانوادگی احساس عمیقی از شادی نداشته باشند.
افراد مبتلا به افسردگی نوروزی لذت کارهایی که در گذشته آنها را خوشحال می کرد از دست داده اند و دیگر علاقه ای به انجام آنها ندارند.
به گفته روانشناسان، این سندروم قبل از عید آغاز می شود و اندکی پس از آن از بین می رود و دارای علائم نسبتاً خفیف در مقایسه با افسردگی فصلی است.
متخصص روانشناسی بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در همین پیوند به گفت: علائم افسردگی فصلی بسیار شدیدتر و طولانی تر است که می تواند زندگی افراد را مختل کند.
علی محرابی افزود: افراد دارای افسردگی نوروزی با مرور سالی که گذشت، شرایط ناگواری که داشته اند، اهدافی که به آن نرسیده اند، تجربه سوگ عزیزان و یا ارتباطاتی که از دست داده اند احساس تنهایی و انزوا می کنند که این موضوع در افراد کمالگرا شدیدتر است.
محرابی افزود: استرس کارهای انباشت شده پایان سال، دلهره برای تامین نیازهای اقتصادی و احساس فشار برای مهمانی ها و میزبانی نوروزی در افراد دارای این سندروم بیشتر است.
این روانشناس اضافه کرد: شرایط اقتصادی، اندوه پیش از نوروز را بدتر می کند زیرا این افراد نگرانند که پس از عید موج جدیدی از گرانی و تورم در راه است.
محرابی ادامه داد: افراد به طور معمول در روزهای منتهی به سال نو انگیزه تغییر دارند اما وقتی چند روز از تعطیلات سپری می شود و تحولاتی که مدنظر داشتند اتفاق نمی افتد و قادر به ایجاد تفاوت نیستند دچار اندوه می شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان افزود: افسردگی نوروزی در خانواده هایی که دارای درجات مختلفی از تنش باشند بیشتر است، زیرا ممکن است اختلافات آنها در دوره تعطیلات وقتی بیشتر اوقات کنار هم هستند شدیدتر شود.
وی افزود: گاهی این تنش ها و نگرانی ها در دورهمی های نوروزی و همنشینی با اقوام نیز تشدید می شود که افسردگی نوروزی را بدتر می کند.
محرابی افزود: نوع دیگری از افسردگی، فصلی است که با تغییرات فصل ها آغاز می شود؛ یعنی در آستانه زمستان یا شروع بهار و تابستان که البته افسردگی زمستانی نوع شایع تر آن است.
وی با بیان اینکه علائم این نوع افسردگی شدیدتر است، ادامه داد: خواب زیاد، افزایش وزن، تغییر اشتها و میل به مصرف غذاهای کربوهیدرات دار از جمله علائم افسردگی فصلی در زمستان است.
محرابی گفت: کاهش اشتها و از دست دادن وزن در افسردگی بهاری بیشتر شایع است.
وی افزود: افراد دارای افسردگی فصلی دچار به هم خوردن نظم فیزیولوژیک بدن و اختلال در هورمون های سروتونین و ملاتونین می شوند که دارودرمانی و سبک زندگی سالم برای آنها کمک کننده است.
محرابی با بیان اینکه افسردگی فصلی در زنان تا سه برابر شدیدتر است و بیشتر در جوانان دیده می شود، افزود: این مشکل به درمان نیاز دارد در غیر اینصورت به انزوای اجتماعی، مشکلات درسی یا شغلی، سوء مصرف مواد مخدر، اعتیاد به الکل همچنین خطر خود کشی و آسیب به خود منتهی می شود.
وی ادامه داد: چنانچه اندوه پیش از نوروز به افسردگی و اختلال روانی منتهی نشود نیاز به مراجعه به روانشناس نیست.
محرابی گفت: سبک زندگی سالم، خواب کافی، مدیریتِ وقت گذرانی در شبکه های مجازی، تمرینات ورزشی آرام سازی مانند یوگا، انجام فعالیت های مورد علاقه، گسترش ارتباطات اجتماعی، معاشرت با افراد انگیزه بخش و دارای انرژی مثبت و دوری از افرادی که احساسات منفی ایجاد می کنند به عبور سریعتر از دوره افسردگی نوروزی کمک می کند.
این روانشناس افزود: توجه به این نکته مهم است که افراد نباید به خود سخت بگیرند، بلکه لازم است به اینکه در طول سال چه اتفاقاتی گذشته کمتر فکر کنند و بیشتر بر دستاوردها و موفقیت هایشان متمرکز شوند.
محرابی گفت: توصیه روانشناسان این است که افراد بجای نشخوار فکری و سرزنش خود برای اهدافی که محقق نشده و شرایطی که راکد مانده است با برنامه ریزی متناسب با توانایی خویش، تغییرات را آرام آرام دنبال کنند.
وی افزود: با مراجعه به روانپزشک یا روانشناس، انجام مصاحبه های بالینی و در صورت لزوم تست های آزمایشگاهی و روانشناسی می توان اختلال افسردگی فصلی را تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کرد.
محرابی خاطر نشان کرد: روش های نور درمانی، دارو درمانی و روان درمانی به افراد دارای اختلال افسردگی فصلی کمک می کند تا زودتر سلامت روان خود را بازیابند.
به گفته پژوهشگران، بیش از ۶۰ درصد از افراد مبتلا به چالش های روانی گزارش می دهند که تعطیلات، وضعیت آنها را بدتر می کند.
روانشناسان می گویند تشخیص افسردگی در عید از افسردگی فصلی ممکن است دشوار باشد و در این میان؛ شدت علائم تعیین کننده خواهد بود.