فرمول وارونه حق پخش تلویزیونی
در کنار فروش پیراهن در فروشگاه‌های رسمی سراسر باشگاه‌ها، فروش بلیت و قراردادهای تجاری بزرگ، حق پخش تلویزیونی از منابع اصلی درآمد باشگاه‌ها محسوب می‌شود. به طور مثال در فصل گذشته لیگ برتر انگلیس هر باشگاه به طور تقریبی ۱۱۲ میلیون دلار از طریق حق پخش داخلی و بین‌المللی کسب درآمد کرد. همچنین گزارش رسانه‌ها نشان می‌دهد که انتظار می‌رود باشگاه‌های لیگ عربستان،
۸۰ میلیون دلار بابت پوشش داخلی بازی‌های خود در فصل ۲۰۲۵-۲۰۲۴ دریافت کنند. اعدادی که می‌تواند در فوتبال ایران، با تغییری بزرگ در وضعیت درآمدی باشگاه‌ها همراه باشد اما پرداخت نشدن حق پخش تلویزیونی باشگاه‌ها، طی دهه‌های اخیر به یک معضل بزرگ در فوتبال ایران تبدیل شده است.
اگر میزان آگهی‌ها و درآمد سازمان صداوسیما از پخش بازی‌های تیم‌های پرطرفدار استقلال و پرسپولیس را در سال ۱۴۰۳ در نظر بگیریم، احتمالاً این سازمان حدود ۵۸ هزار میلیارد تومان درآمد از پخش بازی‌های این دو تیم در سال ۱۴۰۳ کسب کرده است؛ این در حالیست که در همین سال، برای کل سازمان صداوسیما بودجه ۲۴ هزار میلیاردی از سوی مجلس تصویب شده بود. البته که صداوسیما به طور رسمی درباره تعرفه تبلیغات خود آمار جامعی ندارد، آخرین آماری که برای تعرفه تبلیغات در تلویزیون در سایت‌ها وجود دارد مربوط به آبان‌ماه ۱۴۰۲ است. اما با بررسی همین آمار و جداسازی تعرفه برنامه‌های فوتبالی و غیرفوتبالی، می‌توان متوجه درآمد هنگفت تلویزیون از پخش مسابقات فوتبال شد که البته باشگاه‌ها سهمی از آن ندارند.
نکته جالب اینجاست که بجز پرسپولیس و استقلال و اخیراً تراکتور، بازی هیچ‌کدام از تیم‌های لیگ در شبکه‌های سراسری مانند شبکه سه پخش نمی‌شود و هواداران سایر تیم‌ها، باید مسابقات خود را از طریق شبکه‌های استانی دنبال کنند. پیگیری‌ها نشان می‌دهد که برخی باشگاه‌های لیگ برتر و لیگ یک نه تنها برای پخش مسابقات خود از تلویزیون پولی دریافت نمی‌کنند، بلکه هزینه‌ای را هم می‌پردازند تا شبکه‌های مختلف از جمله شبکه‌های استانی، جایی در کنداکتور خود برای پخش مسابقات فوتبال خالی کنند!
یعنی در فوتبال ایران شاهد پدیده‌ای به نام حق پخش وارونه هستیم که باشگاه‌ها برای پخش مسابقات خود، بیش از اینکه سود داشته باشند متحمل ضرر می‌شوند. همچنین در برخی شهرستان‌ها، هزینه و حقوق گزارشگر مخصوص آن استان از جیب باشگاه پرداخت می‌شود که این موضوع نیز در نوع خود جالب است. شاید برخی از باشگاه‌های ایرانی به حق ابتدایی خود برای کسب درآمد از پخش تلویزیونی مسابقات خود واقف نیستند.
فرهنگ‌سازی یا میل به دیده شدن؟
در روزهایی که اوضاع فرهنگی ورزشگاه‌های فوتبال ایران اصلاً جای دفاع ندارد، برخی از برنامه‌های تلویزیونی انتقادات به حقی را درباره شرایط اسفناک رفتار برخی از اعضای باشگاه‌ها و هواداران در لیگ مطرح می‌کنند. با این حال در برخی برنامه‌ها، شاهد این موضوع هستیم که برای بیشتر دیده شدن و توجه در فضای مجازی، به افرادی تریبون داده می‌شود که خود بخشی از شرایط اسفناک ورزشگاه‌های کشور هستند. پس از دیدار فولاد و تراکتور، یکی از برنامه‌های تلویزیونی به دو فردی که از سوی کمیته انضباطی محروم شده بودند، فرصت صحبت داد تا دعوای کنار زمین خود را روی آنتن زنده تلویزیون نیز ادامه دهند. اتفاقی که شاید باعث شود برنامه‌های جذاب‌تر با بیننده‌های بیشتری داشته باشیم، اما هیچ تأثیر مثبتی روی وضعیت نابسامان اخلاقی این روزهای فوتبال ایران نخواهد داشت.