به گزارش مرز اقتصاد, توافق ۹۰روزه تجاری میان آمریکا و چین، جرقه‌‌‌‌‌‌ای از امید را به تقاضای جهانی دمیده، اما در سوی دیگر، افزایش غیرمنتظره تولید اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس، احتمال لغو تحریم‌های ایران و چشم‌‌‌‌‌‌انداز مازاد عرضه، مسیر رشد قیمت‌ها را با ابهام و تردید مواجه کرده‌اند. اکنون، نفت نه در یک میدان، بلکه در چهار جبهه سیاسی، اقتصادی، تکنولوژیک و دیپلماتیک در حال جنگیدن است. آژانس بین‌المللی انرژی(IEA) در گزارش اخیر خود اعلام‌کرده؛ عرضه جهانی نفت در سال۲۰۲۵ با رشدی فراتر از انتظارات مواجه خواهدشد. رشد ۳۸۰هزار بشکه‌‌‌‌‌‌ای در روز در ماه مه، به دلیل افزایش تولید عربستان‌سعودی و سایر اعضای اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس رخ‌داده؛ کشورهایی که تصمیم گرفته‌‌‌‌‌‌اند داوطلبانه بخشی از محدودیت‌های تولید خود را زودتر از برنامه لغو کنند.
این اقدام در حالی رخ می‌دهد که فضای عمومی بازار تحت‌تاثیر اخبار مثبت تجاری از یک‌سو و نگرانی از بازگشت نفت ایران به بازار از سوی دیگر قرار گرفته‌است. تا لحظه تنظیم این گزارش و با استناد به تارنمای tradingeconomics.com روز جمعه ۱۶ ماه مه، بهای آتی نفت‌برنت حدود ۶۴دلار در هر بشکه معامله شد که با وجود افت روزانه، در مسیر ثبت دومین رشد هفتگی متوالی قرار داشت.
این رشد عمدتا ناشی از بهبود فضای تجاری میان آمریکا و چین است؛ دو قدرت اقتصادی و مصرف‌کننده اصلی نفت که توافق کرده‌اند برای ۹۰روز تعرفه‌های تجاری را کاهش دهند و مذاکرات را ادامه دهند. این توافق، نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضای نفت در اثر جنگ تجاری را کاهش داده، اما این روند افزایشی با چند عامل محدودکننده نیز همراه بوده‌است. از جمله آنکه داده‌های دولت آمریکا از افزایش غیرمنتظره ذخایر نفت‌خام حکایت دارد؛ عاملی که نگرانی‌ها درباره ضعف تقاضا در بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان را تقویت کرد، همچنین گزارش‌هایی مبنی‌بر احتمال توافق هسته‌‌‌‌‌‌ای میان ایران و آمریکا منتشر شد که در صورت نهایی‌شدن می‌تواند منجر به افزایش ۴۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌‌ای در عرضه نفت ایران شود؛ نفتی که عمدتا راهی چین خواهدشد.
آغاز عصر گذار انرژی؟
بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضای جهانی نفت که در سه‌‌‌‌‌‌ماهه اول سال۲۰۲۵ روزانه ۹۹۰هزار بشکه رشد کرده‌بود، در ادامه سال‌به ۶۵۰هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت. این افت، حاصل کندی رشد اقتصاد جهانی، فروش فزاینده خودروهای برقی و افزایش تمرکز بر انرژی‌های پاک است. با وجود افزایش اندک تقاضا در گزارش اخیر(۲۰هزار بشکه در روز نسبت به پیش‌بینی قبلی)، تاثیرات ساختاری این روند رو به افول به‌وضوح قابل‌مشاهده است.
نفت شیل در تله قیمتی
آژانس همچنین در این گزارش به چالش‌های بخش نفت شیل آمریکا اشاره کرده‌است. با توجه به کاهش قیمت‌ها و افزایش هزینه‌های تولید، پیش‌بینی رشد تولید نفت شیل در آمریکا برای سال۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ به ترتیب ۴۰هزار و ۱۹۰هزار بشکه کاهش‌یافته‌است. طی ماه‌های اخیر، ۱۴دکل حفاری در آمریکا غیرفعال شده‌اند و تحلیلگران انتظار دارند این روند ادامه‌یابد. این وضعیت، شکنندگی ساختار تولید نفت شیل در‌برابر شوک‌های قیمتی را بار دیگر اثبات می‌کند. بر اساس گزارش IEA، مازاد عرضه جهانی در سال۲۰۲۵ به حدود ۷۳۰هزار بشکه در روز خواهد رسید.
این میزان نسبت به گزارش قبلی افزایش‌یافته و نشان می‌دهد؛ حتی با وجود بهبود جزئی در تقاضا، بازار همچنان با مازاد مواجه است. علاوه‌بر آن، تحلیلگران موسسه BMI(زیرمجموعه فیچ) پیش‌بینی کرده‌اند که بهای نفت‌برنت در سال۲۰۲۵ به‌‌‌‌‌‌طور میانگین حدود ۶۸ دلار و در سال۲۰۲۶ حدود ۷۱دلار خواهد بود؛ ارقامی که نسبت به میانگین ۸۰ دلاری سال۲۰۲۴ کاهش محسوسی دارند. آنها معتقدند؛ حتی با وجود «دوره آتش‌‌‌‌‌‌بس ۹۰روزه» تجاری میان آمریکا و چین، عدم‌اطمینان در سیاست‌های تجاری بلندمدت مانع از رشد بیشتر قیمت‌ها خواهدشد.
ایران؛ متغیری کلیدی
نقش ایران در بازار جهانی نفت دوباره پررنگ شده‌است. گزارش‌ها از مذاکرات پیشرفته میان واشنگتن و تهران برای دستیابی به توافق هسته‌‌‌‌‌‌ای جدید خبر می‌دهند. رئیس‌‌‌‌‌‌جمهوری آمریکا گفته است که ایران «تا حدودی» با مفاد توافق موافقت کرده، اما برخی منابع آگاه از تداوم اختلافات سخن می‌گویند. در صورت نهایی‌شدن توافق و لغو تحریم‌ها، ایران می‌تواند حدود ۴۰۰هزار بشکه دیگر به صادرات خود بیفزاید و مشتریان جدیدی برای نفت خود پیدا کند. چین، به‌عنوان مقصد اصلی صادرات نفت ایران، در کانون این تحولات قرار دارد. این احتمال، بر بازار سایه انداخته و باعث‌شده سرمایه‌گذاران در‌برابر رشد قیمت‌ها محتاط عمل کنند.
هری چیلیگوریان، رئیس واحد تحقیقاتی گروه Onyx Capital، معتقد است: «بازار نفت با وجود بهبود فضای تجاری، قادر به صعود بیشتر نیست، زیرا هم اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس در حال آزادسازی تولید است و هم ایران همچنان نفت خود را به چین می‌رساند.» در ماه آوریل، روسیه تولید نفت خود را ۱۷۰هزار بشکه افزایش داد و صادرات خود را به ۷میلیون و ۶۰۰هزار بشکه در روز رساند، با این‌حال درآمد نفتی این کشور به ۱۳میلیارد دلار کاهش‌یافت که کم‌ترین سطح از ژوئن ۲۰۲۳ تاکنون است. این تناقض نشان می‌دهد؛ افزایش تولید لزوما به افزایش درآمد نمی‌‌‌‌‌‌انجامد، به‌ویژه وقتی قیمت‌ها کاهش‌یافته‌‌‌‌‌‌اند. برای مسکو، این زنگ خطر بزرگی است، زیرا بودجه‌این کشور به‌شدت به درآمدهای نفتی وابسته است.
سیگنال‌های جدید از فدرال‌رزرو
سرمایه‌گذاران همچنین به سیاست پولی آمریکا چشم دوخته‌‌‌‌‌‌اند. گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌ها درباره کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو باعث‌شده امیدهایی برای رشد اقتصادی و بهبود تقاضای انرژی شکل بگیرد، با این‌حال داده‌های اخیر اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA) از افزایش بیشتر از انتظار در ذخایر نفتی حکایت دارد؛ نشانه‌‌‌‌‌‌ای که می‌تواند بازهم چشم‌‌‌‌‌‌انداز تقاضا را تیره کند. بازار جهانی نفت در موقعیتی متناقض قرار دارد: از یک‌سو، تنش‌‌‌‌‌‌زدایی تجاری میان چین و آمریکا موجب بهبود روانی بازار و رشد قیمت‌ها‌شده، اما از سوی دیگر، افزایش عرضه از سوی اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس، احتمال بازگشت نفت ایران، مازاد عرضه فزاینده و عدم‌قطعیت در سیاست‌های جهانی باعث‌شده قیمت‌ها در مسیر پایدار صعودی قرار نگیرند. بازار در حال حرکت بر لبه تیغ است؛ جایی‌که کوچک‌ترین تحول ژئوپلیتیک یا اقتصادی می‌تواند جهت‌‌‌‌‌‌گیری قیمت‌ها را به‌‌‌‌‌‌کلی تغییر دهد. در چنین فضایی، تصمیم‌گیری برای تولیدکنندگان و حتی مصرف‌کنندگان عمده، نیازمند دقت و دوراندیشی بیشتری خواهد بود.