جِبیر که بسیاری آن را با آهو اشتباه می‌گیرند برخلاف آهو در جنوب کشور و در مناطق گرمسیری زیست می‌کند و این روزها در معرض خطر انقراض قرار دارد که خشکسالی و شکار، شرایط نامناسب زیست آن را تشدید کرده است.
به گزارش مرزاقتصاد _ در شرایطی که خشکسالی در جنوب کرمان نیز نمود زیادی داشته است همچنان برخی به شکلی ظالمانه با استفاده از پروژکتور و شبانه به شکار این حیوان بی دفاع در دشت ها می پردازند.
از سوی دیگر هم برخی برای تفریح و برخی از روی ناآگاهی و در شرایطی که بره این گونه تازه به دنیا آمده در کنارش نیست آن را از محیط زیست خود دور می‌کنند و به منزل می برند که همه اینها در کنار تغییر کاربری مناطق زیست جبیر بر کاهش جمعیت آن اثر گذاشته است.
جبیر شباهت زیادی به گونه آهو دارد. از تفاوت های آهو و جبیر می توان به تفاوت ظاهری اشاره کرد که در جبیر وجود شاخ های نازک و بلند در ماده ها است، در صورتی که در آهو ماده ها معمولا شاخ ندارند.
شاخ جبیرهای نر قوس زیادی ندارد و قدری موازی به نظر می رسند، خمیدگی انتهای شاخ نیز به طرف جلو متمایل است. بر روی شاخ های آهو و جبیر نر گره هایی وجود دارد ولی نمی توان به وسیله آنها سن حیوان را تشخیص داد. موهایش کوتاه به رنگ زرد تیره متمایل به قرمز و زیر بدن و کفل ها سفید است. موهای دم نسبتا بلند و سیاه رنگ است.
یکی از محیط بانان جنوب کرمان در گفت و گو به شکار جبیر به عنوان یکی از تهدیدهای این گونه اشاره کرد و گفت: عده ای با شکار غیرمجاز از جمله با شیوه های سنگدلانه پروژکتورگردانی در شب هنگام در حالتی بی دفاع در دشت این گونه را هدف قرار می دهند.
مهمترین عامل تهدید این گونه خشکسالی های پی در پی در کشور و وجود شکارچیان غیرمجاز است.
در جنوب استان کرمان زنده گیری بره های این حیوان و جمع آوری آنها و به خانه بردن این بره ها موجب تغییر عادات و رفتار غذایی این حیوان می شود
زیستگاه‌های جبیر به مناطق حفاظت شده اضافه شود
هومن محمدحسنی تغییر کاربری زیستگاه های طبیعی که جبیر زندگی می کرده است را یکی دیگر از تهدیدهای این گونه دانست و افزود: افزایش زمین کشاورزی، خانه سازی، ایجاد کارخانه یا معدن جدید در مناطق زیست جبیر موجب شده زیستگاه حیوان کوچک‌تر شود و زیستگاه اسفندقه جیرفت یکی از مناطقی است که این نوع تغییر کاربری بر آن اثر گذاشته است و زمانی که جبیرها به مناطق کوچک‌تر بروند کار برای شکارچیان راحت‌تر می شود.
این محیط بان ادامه داد: آبشخور برای آب نیست، آبشخورهای طبیعی به دلیل خشکسالی از بین رفته اند و در این شرایط جبیر به آبادی ها و مناطق مسکونی نزدیک می شود.
وی بیان کرد: محیط زیست باید دشت های زیستگاه این گونه را به مناطق حفاظت شده اضافه کند تا تغییر کاربری و شکار سخت، در نتیجه زیستگاه موجود حفظ شود.
محمدحسنی اضافه کرد: محیط زیست همچنین می تواند آبشخور ایجاد و محیط بان بیشتری برای حفاظت از دشت ها استخدام کند.
مسئول روابط عمومی اداره حفاظت محیط زیست کرمان هم در این باره گفت: برخلاف آهو که در مناطق سردسیر زیست می کند جبیر در مناطق گرمسیری همچون فاریاب، کهنوج و پارک ملی خبر(khabr) در بافت حضور دارد که خشکسالی هم بر آن تاثیر می گذارد.
حجت الله مرادی افزود: جبیر در پارک ملی خبر وضعیت مطلوبی دارد اما مهمترین عامل تهدید این گونه، خشکسالی های پی در پی در کشور و وجود شکارچیان غیرمجاز است.
وی ادامه داد: جبیر از جمله گونه های در معرض انقراض و حفظ و بقای آن و تنوع زیستی آن در کشور حائز اهمیت است.
مرادی اضافه کرد: برای تضمین بقای این گونه برنامه هایی داشته ایم، از جمله تغذیه این حیوان در دستور کار بوده و در مواقعی از سال که شرایط آب و هوایی سخت تر است آبرسانی به صورت دستی یا تعبیه آبشخور انجام می شود.
مردم وقتی نوزادان این گونه ها را در طبیعت می بینند فکر نکنند که اینها رها شده هستند
بلکه مادر به دنبال تغذیه رفته است و به دنبال بره خود خواهد آمد بنابراین از زنده گیری و جابه‌جایی آنها به طور جدی خودداری کنند
وی یادآور شد: در جنوب استان کرمان زنده گیری بره های این حیوان، جمع آوری آنها و به خانه بردن این بره ها موجب تغییر عادات و رفتار غذایی این حیوان می شود که امکان رهاسازی و بازگشت مجدد آنها به طبیعت هم وجود نخواهد داشت.
مرادی ادامه داد: حیوان بعد از زایمان بره را برای تغذیه خود رها می کند و در این شرایط برخی اقدام به زنده گیری بره می کنند.
وی بیان کرد: طبیعت گردها، مردم محلی و کوهنوردان که در منطقه رفت وآمد دارند و بره جبیر را می بینند نوزادان این گونه ها را با خود به خانه منتقل می کنند.
مرادی اضافه کرد: مردم وقتی نوزادان این گونه ها را در طبیعت می بینند فکر نکنند که اینها رها شده هستند، بلکه مادر به دنبال تغذیه رفته است و به دنبال بره خود خواهد آمد بنابراین از زنده گیری و جابه‌جایی آنها به طور جدی خودداری کنند تا بتوانیم از انقراض این گونه ارزشمند جلوگیری کنیم.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: یکی از مشکلات سازمان محیط زیست کم بودن تعداد محیط بان هایی است که مناطق تحت مدیریت و مناطق آزاد را در کل استان کرمان کنترل می کنند.
وی افزود: وسعت و محدوده استان کرمان چند برابر استاندارد بین المللی است که محیط بانان ما باید نظارت داشته باشند بنابراین مشکلاتی را ایجاد می کند و امیدواریم بتوانیم در استخدام های بعدی افرادی را جذب کنیم که گستره کار هر محیط بان اندکی کاهش یابد.