پسروی های قابل توجه آب دریای خزر در شرق مازندران به گونه ای رقم خورد که فرایند تولید برق در نیروگاه شهید سلیمی نکا را با مشکل روبرو کرده و با توجه به تداوم این پسروی مدیران ارشد استان برای گره گشایی در فرایند بهره بهرداری انرژی در یکی از نیروگاه های بزرگ شمال کشور دست نیاز به سوی نخبگان دانشگاهی دراز کردند.
جدیدترین تحقیقات انجام شده از سوی چهره های ممتار دانشگاهی حاکی از آن است که پسروی آب دریای خزر ادامه دار خواهد بود و بدون تردید این امر چالش های را برای زیرساخت های استانهای شمالی کشور از جمله مازندران به همراه خواهد داشت.با تحقیقات علمی جدید انجام شده، صاحبنظران دانشگاهی بر این باورند که تشدید گرمایش زمین و تغییر الگوی باد در منطقه خزر میانی علت اصلی سرعت بخشی پسروی آب دریای خزر در سالهای اخیر بوده و در همین راستا آب تبخیر شده خزر با تغییر مسیر باد جابجا و گستره بزرگترین دریاچه جهان در حال کوچک شدن است.هر چند پسروی های پی در پی آب خزر مصایبی را در بخش های مختلف زیست محیطی و زیرساختی استان های شمالی به همراه خواهد داشت اما این پسروی مشکلاتی جدی برای نیروگاه برق نکا ایجاد کرد.با توجه به تداوم و سرعت پسروی آب خزر بدون شک این چالش در سالهای پیش رو به مراتب افزایش یافته و اخلال در فرایند تولید برق در این نیروگاه را افزایش می دهد.استاندار مازندران در اواخر هفته گذشته برای نخستین بار نشستی را با رئیس و اعضای هیات رئیسه دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به عنوان تنها داشگاه صنعتی شمال کشور برگزار و از نخبگان این دانشگاه خواست که برای حل مشکل نیروگاه برق نکا راهکارهای خود را ارائه دهند.با توجه به این که این دانشگاه تحقیقاتی را در این حوزه انجام داده است استاندار مازندران از آنها خواست اگر این دانشگاه این مشکل را برطرف کند مورد حمایت جدی قرار می گیرد.
نیروگاه شهید سلیمی نکا با چهار واحد بخار به ظرفیت هرکدام ۴۴۰ مگاوات، ۲ واحد گازی به ظرفیت هریک ۱۳۷.۶ مگاوات و یک واحد بخارسیکل ترکیبی با ظرفیت ۱۶۰ مگاوات با تامین بیش از چهار درصد برق کشور نقش موثری در پایداری شبکه سراسری برق کشور دارد.بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال ٢٠١٧ مشخص شد که آب خزر تا سال ٢٠۵٠ پسروی خواهد داشت و این پسروی بنا به گفته کارشناسان به علت تغییر اقلیم است که احتمال افزایش هم دارد در حالی که حدود ۵۰ درصد پسروی دریایی خزر به سرعت تبخیر آب در آن بر می گردد و در صورتی این روند با این سرعت ادامه یابد ٢٠ تا ٢۵ درصد مساحت خزر در بخش شمالی که سواحل روسیه را شامل می شود، کاهش خواهد داشت.مطالعات و اندازه گیری دقیق زمینی که در ایستگاه های شاخص ساحلی دریای خزر انجام گرفته این مساله سبب افزایش قابل توجه محدوده ساحلی در طول بیش از ۸۵۰ کیلومتر سواحل شمالی کشور شد و کارشناسان معتقدند : با تشدید روند کاهشی آب، شاهد پسروی بیشتر دریا و خروج بخش عمده ای از بستر دریا در آینده نه چندان دور باشیم.
با توجه به این رخداد طبیعی به تاکید کارشناسان ضرورت دارد در گام نخست به اهمیت موضوع حفاظت از حریم و بستر دریا و گام بعدی ضرورت دارد مسوولان دست اندکار نسبت به پیامد های ناشی از این پدیده توجه جدی و برنامه ریزی اصولی و اساسی داشته باشند.
انجام لایروبی
در این ارتباط استاندار مازندران اظهار کرد: برای حل مشکل نیروگاه شهید سلیمی نکا برای دسترسی راحت تر به آب دریای خزر لایروبی در دستور کار قرار دارد.مهدی یونسی رستمی گفت: برای لایروبی جدید هشت میلیارد ریال اعتبار درنظر گرفته شد و اگر دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل بتواند این مشکل را برطرف کند این اعتبار و حمایت های دیگر در اختیار دانشگاه قرار می گیرد.یونسی رستمی ادامه داد: تحقیقات دانشگاهی باید به سمت و سویی هدایت شود که مشکلات پیش روی مردم را برطرف کند در غیر این صورت دستاوردی برای مردم نخواهد داشت.
مقام عالی دولت در مازندران با بیان این نکته که برای شنیدن طرح های علمی نخبگان این دانشگاه در هر زمانی که اراده کنند آمادگی دارد، ادامه داد: همه تلاش ها بر آن است تا ناترازی های موجود استان را کاهش دهیم.استاندار مازندران با بیان این مطلب که پسروی آب خزر در شرق مازندران به مراتب بیشتر از دیگر مناطق ساحلی استان است، ادامه داد: در سواحل شرقی مازندران شاهد عقب نشینی به مراتب بیشتری نسبت به دیگر مناطق ساحل خزر هستیم.وی افزود: در استان مازندران روزانه چهار هزار مگاوات برق نیاز داریم و این در حالی است که تولید ما حدود هزار و ۸۰۰ مگاوات است و حدود ۲ هزار و ۲۰۰ مگاوات کمبود برق کمتر تولید می‌شود.نماینده عالی دولت در مازندران با اشاره به این نکته که رفع چالش های پیش روی نیروگاه نکا از ضرورت های مهمی است که پیگیری می شود، اظهار کرد: برای بهره مندی از انرژی تجدید پذیر و نصب پنل های در این خطه از شمال تلاش های بیشتری صورت گیرد.استاندار مازندران اضافه کرد: از صاحبان حرفه و مشاغل در استان مازندران درخواست داریم که نسبت به ایجاد نیروگاه‌های کوچک مقایس و یا تولید برق از طریق انرژی خورشیدی اقدام کنند.یونسی رستمی با اعلام اینکه ساز و کار حمایت از تولید برق به وسیله انرژی خورشیدی در استان مازندران تدوین شده است، افزود: این تسهیلات از طریق معاون امور اقتصادی و گردشگری استان قابل پیگیری است.
پسروی خزر مهم ترین چالش نیروگاه
مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق نکا پیش تر اظهار کرد: چالش سطح آبی دریای خزر را از چالش های مهم محدودیت تولید در نیروگاه نکا یاد کرد.
نورالله ادبی فیروزجائی با تأکید بر ضرورت نگاه ویژه مسئولان امر به بازسازی و نوسازی تجهیزات نیروگاه نکا گفت: ۴۵ سال از عمر واحدهای نیروگاه می‌گذرد، بنابرین در شرایط فعلی فرسودگی تجهیزات به دلیل کارکرد زیاد و نیز تهدید پسروی و کاهش سطح آب دریای خزر از چالش‌های مهم محدودیت تولید در نیروگاه است که برای رفع آن به حمایت جدی مسئولان در زمینه تخصیص و تأمین اعتبارات لازم نیازمند است.
ادبی ادامه داد: در نتیجه زحمات همکاران ما در فصل تعمیرات واحدها در سال گذشته و نیز اجرای چندین پروژه‌های رفع محدودیت تولید مثل لایروبی حوضچه آبگیر، تعویض لوله‌های بویلر در بخش‌هایی از واحدهای یک و دو بخار و نیز تعمیر و راه‌اندازی تمام ۸ پمپ آب دریا و اقداماتی که در واحد آب ژاولسازی انجام شده بود، در تابستان امسال تولید خالص واحدهای بخار در مقایسه با سال گذشته ۲۴ درصد افزایش یافت و کاهش ۴۰ درصدی خروج اضطراری و ۲۴ درصدی مصرف داخلی نیز به ثبت رسید.
مدیر عامل شرکت مدیریت تولید برق نکا همچنین تصریح کرد: نیروگاه نکا در زمینه حمایت از تولید داخل و خودکفایی کشور در ساخت تجهیزات نیروگاهی اهتمام جدی دارد و با پیگیری‌های انجام شده از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۶ هزار قطعه مورد نیاز نیروگاه با همت صنعتگران داخلی بومی‌سازی شد و ۵۰۰ قطعه هم بدستان توانمند همکاران ما در کارگاه‌های داخل نیروگاه بازسازی و در چرخه استفاده قرار گرفت.
ادبی فیروزجائی انرژی برق را کالایی مهم و حیاتی دانست و گفت: انرژی برق با زحمت، مشقت و هزینه‌های بسیار زیادی تولید می‌شود و لازمه حفظ این سرمایه ملی، مدیریت کردن و بهینه‌سازی مصارف از طرف مشترکان است، تا به کمک همدیگر بتوانیم از چالش ناترازی انرژی به سلامت عبور کنیم و همه هموطنان عزیز ما در اقصی نقاط کشور از این نعمت ارزشمند استفاده کنند.
صاحبنظران برجسته دانشگاهی در حوزه محیط زیست ضمن ابراز نگرانی از پسروی های گسترده آب دریای خزر خواستار بررسی دقیق علمی و کارشناسی دلایل پسروی گسترده آب دریای خزر در چند سال اخیر و از طرف دیگر ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با این پدیده را خواستار شدند.
این کارشناسان تاکید دارند مدیریت این مطالعه ها باید در سطح ملی و در استانهای شمالی هم با میدان داری استانداری ها به صورت گسترده درباره این پدیده انجام شود.
هر چند بسیاری بر این باورند با توجه به این که رودخانه بزرگ ولگا حدود ۸۵ درصد آب دریای خزر را تامین می کند، سد سازی ها بر روی آن را مهم ترین عامل اصلی پسروی آب خزر می دانستند اما کارشناسان ممتاز دانشگاهی می گویند که تحقیقات جدید نشان از آن دارد که این امر نمی تواند به تنهایی علت اصلی پسروی های گسترده آب خزر باشد و تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین به همراه تغییر مسیر بادها را مهمترین عامل پسروی آب خزر است.
کارشناسان دانشگاهی هشدار دادند با سرعت فعلی که پسروی های آب خزر انجام می شود تا پایان قرن آب بزرگترین دریاجه جهان بین ۹ تا ۱۸ متر پسروی خواهد کرد. این پسروی گسترده زمینه ای برای خشکی خزر در قسمت شمالی آن خواهد شد چون عمق این دریاچه در قسمت شمالی آن حدود پنج متر است.هر چند در قسمت های جنوبی دریای خزر در محدوده ایران عمق دریای خزر به یک هزار و ۲۵ متر می رسد و شاید تا یک هزار سال دیگر این دریا در محدوده ایران خشک نشود اما ساحل خزر در شمال ایران صدها متر عقب نشینی خواهد کرد.
دریای خزر ۲ چاله بسیار بزرگ در میانه و جنوب خود دارد که بسیار حیرت انگیز است، پس خشک شدن کامل دریای خزر منتفی است اما کارشناسان ضمن تایید تداوم پسروی های آب دریای خزر این امکان را می دهند که در چند سال آینده سواحل خزر شاید کیلومترها در عمق این دریا نفوذ کند اما خزر به شکل کامل خشک نمی شود.
