به گزارش مرز اقتصاد, درحالیکه تولید سالانه گاز ایران به ۲۷۷میلیارد مترمکعب میرسد، مصرف داخلی به ۲۴۹میلیارد مترمکعب در سالرسیده که نشاندهنده ناترازی قابلتوجه بین تولید و مصرف است. بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده با مصرف ۱۱۹میلیارد مترمکعب، نیروگاهها با ۷۹میلیارد مترمکعب و صنایع عمده با ۵۱میلیارد مترمکعب، بیشترین مصرفکنندگان گاز در کشور هستند. ایران با مصرف سرانه حدود ۲۸۸۱ مترمکعب گاز طبیعی، در رتبه چهارم جهان پس از اماراتمتحدهعربی، عربستانسعودی و روسیه قرار دارد، درحالیکه کشورهای توسعهیافتهای چون آلمان با جمعیتی مشابه، تنها حدود ۹۰۹ مترمکعب بهازای هر نفر مصرف دارند.
با وجود ذخایر عظیم گاز طبیعی، ایران نتوانسته از این منابع بهطور بهینه بهرهبرداری کند و بهدلیل ناترازی انرژی، مصرف داخلی بالا و عدممدیریت صحیح، بهجای بهرهبرداری بهعنوان یک منبع درآمدزا، مجبور به صادرات محدود گاز است. بهطور مثال، ایران در حالحاضر صادرات گاز به کشورهای همسایه دارد که ارزآوری حدود ۵میلیارد دلار در سالایجاد میکند، اما با توجه به قیمتهای جهانی گاز، اگر ایران ۲۷۷میلیارد مترمکعب گاز را به قیمت ۰.۲۲دلار بهازای هر مترمکعب صادر میکرد، میتوانست درآمدی حدود ۶۰میلیارد دلار کسب کند. در کنار این، جمعآوری گازهای مشعل که در حالحاضر سوزانده میشوند، میتواند حدود ۵میلیارد دلار در سالدرآمدزایی کند. این گازهای جمعآوریشده میتواند به چرخه اقتصاد کشور واردشده و به افزایش درآمدهای ارزی کمک کند، با اینحال به دلیل سیاستهای غلط در حوزه انرژی، ناترازی گاز در دوران پیک به حدود ۳۷۵میلیون مترمکعب در روز رسیده و ایران در آینده ممکن است به واردات گاز نیاز پیدا کند که این موضوع میتواند به فشار بر بودجهدولت و کاهش درآمدهای ارزی منجر شود.
در سال۱۴۰۳، ایران در حوزه افزایش تولید گاز طبیعی اقدامات مهمی را انجام داد که شامل افزایش تولید روزانه گاز به میزان ۳۰میلیون مترمکعب و افزایش تولید در ۶ ماه دوم سالگذشته به میزان ۳۶میلیون مترمکعب در روز میشود که معادل تولید ۱.۵ فاز پارسجنوبی است، همچنین ۷۱۶میلیون مترمکعب گاز غنی از میدان پارسجنوبی تولید شد که بالاترین رکورد تولید روزانه گاز از تاسیسات فراساحلی این میدان محسوب میشود. میدان خانگیران در شمالشرقی کشور نیز نقش مهمی در تامین نیازهای گاز کشور ایفاکرده و روزانه ۶۵میلیون مترمکعب گاز تولید میکند. تکمیل هفتمین حلقه چاه میدان گازی کیش نیز گامی مهم در جبران ناترازی انرژی کشور بوده و تولید روزانه ۱۴میلیون مترمکعب گاز از این میدان انجام میشود. این اقدامات با هدف افزایش تولید گاز کشور و کاهش ناترازی انرژی در فصول سرد سالانجامشده و نقش بسزایی در تامین گاز مصرفی کشور ایفا کردهاست. در راستای مدیریت مصرف گاز، ایران اقدامات متعددی را در دستور کار قراردادهاست.
یکی از این اقدامات، جمعآوری گازهای مشعل است که بهجای سوزاندن این گازها در جو، امکان استفاده از آنها در تولید برق یا تبدیل به مواد ارزشافزوده فراهم میشود که در صورت جمعآوری کلی این گازها، ۵میلیارد دلار نصیب کشور میشود، همچنین پلکانیکردن نرخ فروش گاز یکی از سیاستهای موثر در کاهش مصرف است که در آن مصرف کم یا متوسط با قیمت یارانهای ارائه میشود و مصرف بیش از حد الگو با نرخهای بالاتر محاسبه میشود. از سوی دیگر، تنوعبخشی به سبد سوخت و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی برای جایگزینی بخشی از مصرف گاز در تولید برق، به کاهش فشار بر منابع گاز کمک میکند. در کنار این، فرهنگسازی و آموزش عمومی برای بهبود عادات مصرفی نیز از دیگر اقدامات مهم در این راستا است.